Bols, laya, layakari, tihai
Bols
Het Hindi woord bol betekent "woord". In de Indiase percussiewereld geeft de bol de naam voor de verschillende aanslagen en klanken. In plaats van een geschreven vorm van notatie, gebruiken de Indiase muzikanten een orale methode voor het memoriseren van de muzikale stukken. Er zijn bols voor de linker- en rechterhanden, apart of samen gespeeld. De klank van een bol heeft een sterk verband met de klank van een woord. Er zijn drie hoofdklanken voor woorden, namelijk: dentale klanken, deze worden gebruikt voor de gedempte klanken van de tabla, aspirationaal voor de open, resonerende klanken, en de keelklanken voor de diepere basklanken van de bayan. Met deze woordklanken, apart of in combinatie, kunnen we een goed beeld krijgen van de verschillende muzikale klanken en slagen [14]. De tabla heeft ± 20 verschillende klanken waarvan de bol "dha", een combinatie van de bols "ta+ ghe", de meest gebruikte en belangrijke bol is van het gehele repertoire. De tablaspeler leert zijn hele repertoire verbaal uit te spreken en daardoor ontstaat een directe link tussen woord en techniek. Dit creëert de mogelijkheid tot geïnspireerde improvisaties, snel en vloeiend. Hier zijn een paar voorbeelden van bol zinnen:
dha dha ti te
tirakite take dha
dire dire kitetake
dene dena gena
tite kata gadi gene dha
Dit zijn een paar voorbeelden van de talloze mogelijkheden en combinaties die voorkomen. De leerling begint het tablaspel met simpele bols en bouwt langzaam zijn repertoire op. Omdat er in India zes grote tablascholen (garanas) bestaan, zijn er vaak wat verschillen in de technieken en interpretaties van de bols. Mijn leraren zijn afkomstig uit Delhi en daardoor is alles wat hier volgt volgens deze stijl.
ENGLISH: Here is a list of the Bols from Digitabla, according to the Benares style:
Tabla Syllables: Devanagari – English
Below is a list of all (or most) individual tabla syllables in the Benares region
- क – ka
- के – ke
- कि – ki
- ग – ga
- गे – ge
- गि – gi
- घ – gha
- घे – ghe
- घि – ghi
- घिं – ghin
- ट – ṭa
- टे – ṭe
- ड – ḍa
- ड़ – ṛa
- ड़ा – ṛā
- त – ta
- ता – tā
- ते – te
- ति – ti
- तिं – tin
- ती – tī
- तु – tu
- तू – tū
- द – da
- दि – di
- दिं – din
- ध – dha
- धा – dhā
- धे – dhe
- धि – dhi
- धिं – dhin
- धी – dhī
- न – na
- ना – nā
- र – ra
- ऽ – – (indicates extension of previous vowel: धाऽऽऽ = dhā– – –; धिऽऽऽ = dhi– – –)
Conjuncts and Half Consonants
- क्र – kra
- क्ड़ – kṛa
- क् – k (k without following vowel, as in the bol तक् – tak)
- त्त – tta (conjunct of t and ta, as in कत्त – katta)
- त्र – tra
- त् – t (t without following vowel, as in the bol कत् – kat)
Laya
Betekent "tempo". Elke tala wordt in een bepaalde snelheid gespeeld, afhankelijk van de melodische compositie die gespeeld of gezongen woord. De snelheid heet laya. Er zijn drie hoofdsnelheden: langzaam of vilambit, ± 30-60 mm; medium of madhya, ± 60-120 mm en snel of drut, ±120-164 mm [15]. (mm=aantal maten per minuut) Niet alle talas worden in vilambit of in drut gespeeld, maar behalve een paar uitzonderingen zijn vrijwel alle talas in madhyalaya vertegenwoordigd. Er zijn extreem langzame of extreem snelle thekas, die heten ati vilambit of ati drut, maar dit is een nieuwe ontwikkeling in de Indiase muziek. Vijftig jaar geleden begon vilambit rond de 60 mm. Wanneer een bepaalde snelheid tussen twee tempi valt is het soms niet echt duidelijk welke laya toepasselijk is, en het is aan de tablaspeler om te kiezen of het b.v. een snelle vilambit of een langzame madhyalaya is.